Molen Tiendwegse Molen, Giessendam

Giessendam, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
Tiendwegse Molen
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming

Vh. bemalen van de polder Binnentiendwegs als onderbemaling; thans buiten bedrijf

adres
Giessendamse Tiendweg 1
3373 AV Hardinxveld-Giessendam
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Tiendwegse Molen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
02530
oude dbnr.
B979
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 02530 Tiendwegse Molen (Giessendam)
Tony Hop (14-10-2017)

locatie

plaats
Giessendam
plaatsaanduiding
gemeente
Hardinxveld-Giessendam, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Hardinxveld-Giessendam, sectie G, nr. 4673
geo positie
X: 117317, Y: 428198
N: 51.84110, O: 4.84040
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Giessendamse Tiendweg 1
3373 AV Hardinxveld-Giessendam
molenaar
Frans Klijn
telefoon
e-mail

website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met riet
kap
Bovenhuis geheel zwart geteerd
inrichting

Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,52 m.; breedte 0,52 m.
Woning in de molen

versieringen

Aardige makelaar met windvaan in de vorm van een rennende haas.

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruirad
vlucht
26,10 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; evenaar.
overbrenging

Bovenwiel 56 kammen
Bovenschijfloop 27 staven, steek 14,0 cm.
Onderschijfloop 19 staven
Onderwiel 80 kammen, steek 16,5 cm.
Overbrengingsverhouding 2,03 : 1

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 28 binnen 1986 1986 binnen aanw. 26,10
Straathof ✉︎ 29 buiten 1986 1986 buiten aanw. 26,10
Pot ✉︎ 1181 binnen 1880 1907 binnen 1986 25,80
Pot ✉︎ 1971 buiten 1903 1907 buiten 1986 25,90
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Penn & Comp, F.J. ✉︎ 108 1858 1907 aanw. 04,56
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
De Prins van Oranje ✉︎ 800 1872 1907 aanw.
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig in circuit
bestemming

Vh. bemalen van de polder Binnentiendwegs als onderbemaling; thans buiten bedrijf

molenmaker
H.G. Pellikaan, Gorcum (1906)
omwentelingen
eigendomshistorie

De SIMAV is eigenaar sinds 1968

geschiedenis

Deze molen was in gebruik voor het bemalen van het onderdeel Binnentiendweg van de polder Giessen Oude Benedenpolder in Giessendam en daarmee feitelijk een onderbemaling. Verder was deze molen tevens baak- of seinmolen voor het waterschap de Nederwaard.

Op 8 december 1906 brandde de oorspronkelijke wipmolen als gevolg van een schoorsteenbrand af. De uitgerukte brandweer belandde onderweg met de spuit in een greppel en kon geen hulp meer bieden.
Na de brand werd door het polderbestuur overwogen een ronde stenen molen te laten bouwen. Na een tip van de architect Roozendaal uit Noordeloos werd echter contact gezocht met het bestuur van de polder Groote Waard aldaar, omdat die polder wenste over te gaan op stoombemaling waardoor hun laatste molen, de Grote Molen, buiten bedrijf zou komen. Door het polderbestuur werd toen een bod van ƒ 2.000,-- op de molen uitgebracht, dat door de ingelanden van de polder Groote Waard werd aangenomen.

Het afbreken, overplaatsen en weer opbouwen van de molen in Giessendam werd uitgevoerd door molenmaker Pellikaan uit Gorinchem, die het karwei voor ƒ 5.200,-- had aangenomen. Afkomende onderdelen van de verbrande molen, zoals wateras, scheprad en roeden, werden voor ƒ 375,-- aan Pellikaan verkocht. De onderdelen van de in Noordeloos afgebroken molen werden op een dekschuit over de Giessen naar Giessendam vervoerd. Vanaf de plaats waar deze dekschuit af kon meren, werd een smalspoor aangelegd over een lengte van ongeveer 1100 meter. De onderdelen werden zo met behulp van een locomotiefje en een aantal wagons naar de plaats van bestemming gebracht.

Aldus bleef de molen in gebruik tot 1965, maar er was al iets aan vooraf gegaan: in 1963 was, vanwege het toen geplaatste elektrische vijzelgemaal, een kruipaal komen te vervallen. Dit belemmerde de molen nogal in het functioneren. (Pas in 1985 werd het gemaal een tiental meters verder naar het westen verplaatst zodat de onmisbare paal weer kon worden aangebracht).

Tussen 1965 en 1985 gebeurde hier weinig: de molen stond stil maar werd nog wel enigszins onderhouden. In maart 1974 werden onder andere de borstnaald en de baardplanken vernieuwd.

Ruim elf jaar later, in juni 1985, maakte men een begin gemaakt met een veel grotere restauratie. In hoofdzaak omvatte dit het vervangen van het wiekenkruis, de trap met hangbomen en staartbalk, twee daklijsten, een steenlijst, de busbalk, de penbalk, de wolfsbalk, de achterzomer, de vorstnaald, drie kapspanten, de achtervelgen van het bovenwiel en de schoepen van het scheprad. Daarnaast werden herstellingen verricht aan het rietdek op de ondertoren en aan het buitentoilet. Bovendien werden het aangebouwde klompenhok en de nabij staande schuur vernieuwd.
Het werk werd uitgevoerd door het molenmakersbedrijf vh. J. de Gelder b.v. te Arkel. Het uitvoerige herstel van krimpmuren en waterlopen werd uitgevoerd door aannemer J. de Bruin uit Streefkerk.
Op 11 september 1986 werd de molen door burgemeester B. van Wouwe van Hardinxveld-Giessendam in bedrijf gesteld door het lichten van de vang. De restauratie kostte ƒ 543.830,--.

In 2006 is de situatie met de (bijzonder geringe) onderbemaling met de opvoerhoogte van 0,20 meter opgeheven: de molen verloor als gevolg zijn functie en maalt sindsdien in circuit.

Op 5 oktober 2015, bijna 110 jaar na de fatale brand van de voorganger, brak bij deze molen brand uit in de typische schoorsteenconstructie van wipmolens in die streek, de zgn. rattenval. De molenaar kreeg de zaak enigszins onder controle, de gewaarschuwde brandweer deed de rest.
Het liep aldus goed af voor deze moeilijk bereikbare molen. De schade bleef beperkt tot het rookkanaal, de rattenval en vervuiling in het woonvertrek.

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen is vernoemd naar de polder die hij als onderbemaling kon bemalen.

foto's

foto's