Molen De Onderneming, Wissenkerke

Wissenkerke, Zeeland
b

korte karakteristiek

naam
De Onderneming
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

adres
Ooststraat 28
4491 EH Wissenkerke
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Onderneming via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
03541
oude dbnr.
B927
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 03541 De Onderneming (Wissenkerke)
Robert Van 't Geloof (19-4-2019)

locatie

plaats
Wissenkerke
plaatsaanduiding
gemeente
Noord-Beveland, Zeeland
streek
Noord-Beveland
kadastrale aanduiding
Gemeente Wissenkerke, sectie L, nr. 1922
geo positie
X: 41569, Y: 400936
N: 51.58587, O: 3.75043
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Bijzonder groot: de molen is vanuit bijna alle richtingen van verre zichtbaar

contact en bezoek

bezoek/postadres
Ooststraat 28
4491 EH Wissenkerke
molenaar
Lennart van der Torren / Leen Priester
telefoon
e-mail

website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
nee
op afspraak
nee
openingstijden

Als molen draait

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 17der blauwe stenen; één koppel 16der kunststenen; buil; mengketel; sleepluiwerk. Op de begane grond een (antieke) elektromotor die via een tussendrijfwerk het spoorwiel kan aandrijven.

versieringen

Met de in de drie kleuren van de Nederlandse vlag geschilderde kuip en regenwater werende segmentboogjes boven de stellingdeuren en vensters, evenals het wiekenkruis, staat de molen er fleurig bij.

Op de nieuwe molenbaard staat thans vermeld: "ANNO 1860" en daaronder: "DE ONDERNEMING".

In bovenas is de naam van de bouwer, A. DE TROIJE, ingegoten.

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 36 houten rollen. Kruirad.
vlucht
21,70 m.
vang
Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 56 kammen
Bovenbonkelaar 27 kammen, steek 11,5 cm.
Spoorwiel 68 kammen
Steenschijflopen 24 en 26 staven, steek 10,0 cm.
Overbrengingsverhouding resp. 1 : 5,87 en 5,42

hoogte
van de stelling: 4,55 m.
wiekvorm
Binnenroede systeem Fauël met remkleppen; buitenroede Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 328 buiten 2018 2018 buiten aanw. 21,70
media-bestand
Roede 621, Derckx
Derckx
✉︎ 621 binnen 1989 1990 binnen aanw. 21,70
media-bestand
Roede 620, Derckx
Derckx
✉︎ 620 buiten 1989 1990 buiten 2018 21,70
onbekend ✉︎ ? buiten ? 1934? buiten 1988 21,50
media-bestand
Roede 712, Pot
Pot
✉︎ 712 binnen 1872 1872? binnen 1989 21,56
Straathof ✉︎ 325 binnen 2018 n.v.t. binnen 21,60
wiekverbeteringen

Sinds 1988 heeft de binnenroede het systeem Fauël (fokwieken) met automatische remkleppen. De buitenroede heeft altijd Oud-Hollandse ophekking gehouden.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 1, Boddaert & Versluijs
Boddaert & Versluijs
✉︎ 1 1860 1860 aanw. 03,79
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

molenmaker
A. de Troye, Middelburg (1860)
omwentelingen
eigendomshistorie

De molen is begin 2023 verkocht aan Vastgoed Maldegem B.V. Daarvoor was E. Meulman eigenaar sinds september 2017. Eerder was de molen 115 jaar in bezit van de familie Verhage. 

geschiedenis

Op het land uit een nalatenschap bouwde Hk. de Looff, zoon van weduwe P. de Looff-Versluys een koren- en pelmolen. Aanbesteding werd gepland voor 20 juli 1860.
 
In 1888 kwam deze bij een openbare verkoping in bezit van A. de Looff Lzn., die de molen in 1902 overdeed aan A. Verhage. Deze verkocht de molen in 1919 aan M.Z. Verhage. Tot 1946/'47 maalde deze voor het boeren- en bakkersgemaal met een koppel 16der kunst- en een koppel 17der kunststenen. Er was toen al een 30 pk. elektromotor.

In 1964 volgde een beperkte restauratie. De conditie van de molen verbeterde duidelijk, maar betekende geen nieuwe bedrijvigheid op windkracht. In de loop van de jaren zeventig was daarom toch weer sprake van licht verval.
In 1980 nam Tonny Mulder, werkzaam bij de familie Verhage maar ook vrijwillig molenaar, het initiatief om noodherstel uit te voeren: de bedoeling was, daarna op bescheiden schaal weer in bedrijf te komen.

In 1988 werd de (vermoedelijk in 1934 gestoken) buitenroede verwijderd en maalde de molen een tijdlang met één roede. Het jaar erop volgde een grondige restauratie waarbij een nieuw wiekenkruis, met fokken en remkleppen op de binnenroede, werd aangebracht (in 2011 heeft men deze fokken, nu in aluminium, vernieuwd).

In 2000 is de molen voor circa ƒ 400.000,-- gerestaureerd. Hierbij werd onder meer de scheur in de romp, ontstaan doordat ramen en deuren recht boven elkaar zijn aangebracht, gerepareerd. Een gevolg van die scheur waren lekkages en verrotte balkkoppen. Deze zijn hersteld door het voegwerk aan de buitenzijde en de stuclaag aan de binnenzijde deels te vernieuwen en ongeveer 20 balkkoppen met kunsthars te injecteren. Tevens heeft de molen een schilderbeurt gekregen en zijn delen van de aandrijving vernieuwd.

Rinus Verhage vormde de vierde generatie die op deze molen maalde. Zijn bedrijf maalde de laatste jaren voornamelijk biologisch volkorenmeel, gebroken tarwe en bloem voor enkele bakkers in de omgeving en daarnaast voor particulieren.

Op 1 januari 2017 beëindigde Rinus Verhage zijn werkzaamheden. Op dat moment stonden molen, schuur, woning en terrein al enige tijd te koop. In september volgde verkoop aan de nieuwe particuliere eigenaar.

In oktober 2017 heeft men de molen stilgezet: de buitenroede diende vervangen te worden. Een nieuwe werd besteld en 20 augustus 2018 werd de buitenroede kaalgezet.
Vervanging leek vervolgens een kwestie van routine, maar helaas: de nieuwe roede die op 21 augustus bij de molen werd afgeleverd bleek een binnenroede! Deze heeft men toen uiteraard niet gestoken.
Vervolgens is versneld alsnog een buitenroede voor deze molen gemaakt (die op 12 oktober 2018 gestoken werd). 
(De verkeerd geleverde binnenroede kreeg overigens een prima plek: die kon worden doorverkocht en zit inmiddels in de Jonge Johannes te Serooskerke).

Begin 2023 is de molen opnieuw verkocht, ditmaal aan Vastgoed Maldegem B.V. Ondertussen hebben twee molenaars de draad opgepakt en draait de molen weer geregeld. Ook zijn er plannen om daar weer te gaan malen. 

aanvullingen

wetenswaardigheden

Een grappig constructiedetail: omdat een schuur achter de molen ook voor vrachtauto's bereikbaar moest zijn en de stellingschoren deels in de weg zaten (in de praktijk zal vroeger wel eens een schoor stukgereden zijn) is een vijftal schoren weggelaten en steunt dat gedeelte van de stelling via een stut op het dak van een naastgelegen schuur.

foto's

foto's