Dutch Windmill and Watermill Database  
Groenveld, Noord-Holland
Name De Groenvelder
Type Smock mill
Function Polder drainage windmill
Location Groenveldsdijk 12
1744 GD Sint Maarten
Geo position X: 113709 Y: 530959
N 52.764378 O 4.775462
Show on Google Maps with other mills in the vicinity
SHow this mill in Google Streetview
Community Schagen
Monument number 33621
Owner Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Miller Fred Prins
Hours

Op afspraak

Database nr. 655
Ten Bruggencate nr. 00329

© Justin van den Heuvel (15-08-2011)   
Vaags
Groot Wesseldijk
Construction
Span 21,60 / 21,70 m.

 

Additional info

Waarschijnlijk is de windbemaling in dit gebied ingevoerd kort nadat in 1534 de polder Geestmerambacht hiertoe was overgegaan. Tot omstreeks 1530 had Valkkoog aan de zijde van de Heerhugowaard of Waard hoogstens een zomerkade.
In een sententie van het Hof van Holland van 1578 leest men een eigen verklaring van die van Valkkoog, dat zij toen pas 45 jaar geleden benoorden de Waard een dijk had den gelegd ter afscheiding van hun land van de Waard. Omstreeks 1571 werd de polder in elk geval zelf bemalen, want op een uit die tijd daterende kaart staat ter plaatse van de huidige molen een binnenkruier aangegeven.

Eind 2016 is door het HHNK opdracht gegevens voor een dendrochronologisch onderzoek. Houtmonsters uit diverse achtkantstijlen en legeringsbalken geven kapdata van 1528 en eerder. Als bouwjaar is 1529 het meest waarschijnlijk; mogelijk 1530.

In de Opregte Haarlemmer Courant van 20-11-1841 staat: "Bestuurders van de polder VALKOOG, zijn voornemens op Dingsdag den 14den December 1841, publiek aan te besteden: De verandering met de verdere reconstructie van dezelve polder-watermolen, staande en gelegen te Groenveld, in dezelve polder, gemeente Sint Maarten, en zulks om dezelve molen van het tegenwoordige bestaande scheprad te veranderen in een vijzel". Aan te nemen is dat de molen in de loop van 1842 vervijzeld is.

Destijds was het bemalingsgebied ca. 497 ha. groot, de eigenlijke polder Valkkoog. Binnen deze polder lag toen al de Westerendspolder. Dit poldertje schijnt oorspronkelijk buiten de polder Valkkoog te hebben gelegen, maar is later binnen de omringdijk opgenomen. Het bleef echter over een eigen bemaling beschikken. Het kleine, direct op de boezem uitmalende, achtkante vijzelmolentje met een vlucht van slechts ca. 17 meter brandde omstreeks 1918 af en werd vervangen door een windmotor. In de eerste helft van de 20e eeuw, voor 1936, is voor onderbemaling van het zuidelijke deel van de polder nabij het dorp Groenveld eveneens een windmotor geplaatst, waarvan de vijzel ook door een benzinemotor kon worden aangedreven.

In het begin van de jaren vijftig heeft in de polder een ruilverkaveling plaatsgevonden, waarbij het polderpeil 0,45-0,75 m is verlaagd. De molen is toen voor diepere bemaling geschikt gemaakt. Tezamen met een klein elektrisch vijzelgemaal is hij nog steeds regelmatig voor de bemaling in gebruik. Beide windmotoren zijn als gevolg van de ruilverkaveling verdwenen.

Constructie
Het achtkant is gemaakt van eiken en heeft geen ondertafelement. In tegenstelling tot wat gebruikelijk is zijn de legeringsbalken van de onderste bintlaag niet in elkaar gewerkt, maar liggen ze met enige tussenruimte vrij van elkaar. In de loop der tijd is de molen aanzienlijk verstijfd. Er zijn aanwijzingen dat de oorspronkelijke veldkruisen, regels en hondsoren al eens zijn vervangen. Waarschijnlijk was er vroeger in ieder veld slechts één groot kruis aanwezig. Nu zijn er in ieder veld twee in elkaar gewerkte kruisen, die van jongere datum zijn. Ook is later in ieder veld nog een extra veldkruis geplaatst en is de onderste bintlaag door middel van op en tussen de legeringsbalken aangebrachte grenen vulstukken tot een stijf geheel gemaakt.

Boventafelement, rolvloer, kuip en kap zijn al eens vernieuwd, vermoedelijk in de eerste helft van de 18de eeuw. Meer nauwkeurig is, vanwege het al eerder genoemde dendrochronologisch onderzoek, die vervanging gesteld op ca. 1751.
De kuip heeft keerschijven. Sinds het vernieuwen van de kap heeft de molen een Vlaamse vang. Het bovenschijfloop is ooit verkleind, waarschijnlijk in het kader van de vervijzeling. Tegenwoordig is er een stalen vijzel, die in 1955 in het kader van de ruilverkaveling is verlengd en versmald.

The Dutch language version of this record contains more detailed information on this windmill. The additional information is in Dutch only, though.
But you can click here to visit the Dutch language record and select a language for a machine translation of this additional info.

De Groenvelder

More current photos
De Groenvelder, Groenveld, Jurre Riphagen (17-7-2019)
© Jurre Riphagen (17-7-2019)
De Groenvelder, Groenveld, Marley Kooijman (9-4-2022)
© Marley Kooijman (9-4-2022)
De Groenvelder, Groenveld, Rob Pols (08-05-2012)
© Rob Pols (08-05-2012)
De Groenvelder, Groenveld, Fred Prins (12-12-2022)Door de molenaar gemaakt foto van de door Gert-Jan de Vogel uitgelichte molen. Op initiatief van de Dorpsraad wordt jaarlijks de molen uitgelicht.
© Fred Prins (12-12-2022)
Door de molenaar gemaakt foto van de door Gert-Jan de Vogel uitgelichte molen. Op initiatief van de Dorpsraad wordt jaarlijks de molen uitgelicht.
De Groenvelder, Groenveld, Jurre Riphagen (17-7-2019)De speelmolen van De Groenvelder.
© Jurre Riphagen (17-7-2019)
De speelmolen van De Groenvelder.
De Groenvelder, Groenveld, Foto: Rob Pols (08-05-2012)De keerschijven in de kuip zijn goed zichtbaar.
© Foto: Rob Pols (08-05-2012)
De keerschijven in de kuip zijn goed zichtbaar.
De Groenvelder, Groenveld, Jurre Riphagen (17-7-2019)De vijzel met rechts op de foto een vetpomp te zien voor de onderlager van de vijzel.
© Jurre Riphagen (17-7-2019)
De vijzel met rechts op de foto een vetpomp te zien voor de onderlager van de vijzel.
De Groenvelder, Groenveld, Jurre Riphagen (17-7-2019)
© Jurre Riphagen (17-7-2019)
De Groenvelder, Groenveld, Jurre Riphagen (17-7-2019)
© Jurre Riphagen (17-7-2019)

« previous (Vogelhoeksmolen)    |    next (Groetermolen) »

top Colophon & copyrights    

zoek in database zoek op provincie Stuur een e-mail over molen De Groenvelder, Groenveld home vorige pagina