Molen Teatlum / Duivenhok, Tzum

Tzum, Fryslân
b

korte karakteristiek

naam
Teatlum / Duivenhok
modeltype
Spinnenkop, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Kramershoek; thans op vrijwillige basis

Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Teatlum / Duivenhok via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
03188
oude dbnr.
B139
Meest recente aanpassing
| Geschiedenis
media-bestand
Molen 03188 Teatlum / Duivenhok (Tzum)
Gerben D. Wijnja (29-3-2022)

locatie

plaats
Tzum
plaatsaanduiding
gemeente
Waadhoeke, Fryslân
kadastrale aanduiding
Gemeente Tjum, sectie G, nr. 445
geo positie
X: 168172, Y: 571871
N: 53.13343, O: 5.58402
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot, uitstekend in de wind en het zicht gelegen.

contact en bezoek

bezoek/postadres

Tzum
molenaar
Momenteel niet bekend
telefoon
website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Spinnenkop, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Achtkante ondertoren
inrichting

Houten vijzel

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruihaspel
vlucht
11,25 m.
vang
Vlaamse vang, uitgevoerd als trekvang
overbrenging

Bovenwiel 37 kammen
Bovenbonkelaar 20 kammen, steek 8,3 cm.
Onderwiel 28 kammen
Vijzelwiel 25 kammen
Overbrengingsverhouding 1 : 2,07

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Hiemstra ✉︎ g.n. binnen 2010 2012 binnen aanw. 11,25
Hiemstra ✉︎ g.n. buiten 2011 2012 buiten aanw. 11,25
onbekend ✉︎ g.n. binnen ? binnen 1986 11,25
onbekend ✉︎ g.n. buiten ? buiten 1986 11,25
wiekverbeteringen

Op deze molen is nooit een wiekverbetering toegepast.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Hiemstra ✉︎ g.n. 2011 2012 aanw.
onbekend ✉︎ g.n. ? 2011
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
circa
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de polder Kramershoek; thans op vrijwillige basis

omwentelingen
geschiedenis

Sinds ongeveer het jaar 1800 staat op deze plaats een spinnekopmolen; vanaf 1961 was die molen buiten bedrijf en werd de vijzel aangedreven door een tractor.
De molen werd als gevolg verwaarloosd en bij de zeer zware storm van 2 april 1973 ging het goed mis: het complete wiekenkruis werd weggeslagen en ook het bovenhuis deels vernield.
Enige jaren later volgde herstel, zij het dat het molentje daarna niet maalvaardig werd gemaakt.

Na een storm in het voorjaar van 1986 stond de molen geruime tijd met drie enden. Najaar 1986 werden twee nieuwe roeden gestoken. Vermoedelijk is bij die gelegenheid het gaandewerk weer gecompleteerd, zodat sprake was van een maalvaardige molen.

In de zomer van 2010 brak tijdens een onweersbui wederom een roede. Herstel volgde niet meteen: op 9 februari 2012 stak molenmakerij Hiemstra uit Tzummarum een nieuwe houten as en roeden. De oude houten as had op zich nog een paar jaar meegekund, maar besloten werd, dit in één keer te doen, om niet over enkele jaren weer voor hoge kosten komen te staan.

Dat deze molen nog bestaat is vermoedelijk te danken aan het mislukken van een plan om rond het dorp Tzum tot een concentratie van kleine polders te komen. In 1910 werd een eerste vergadering met dit doel gehouden; uiteindelijk stemde de overgrote meerderheid van de betrokkenen er niet mee in. In 1924 werden de plannen definitief opgegeven. 
Waren die plannen doorgegaan, dan was van deze molen ongetwijfeld niet meer overgebleven dan (vermoedelijk) een oude foto.

 

aanvullingen

toelichting naam

Het begin 20ste eeuw nieuw te vormen grotere waterschap (dat er niet kwam, zie 'Geschiedenis') zou eerst "Fatum" en later "Teetlum" worden genoemd. Mogelijk is dit blijven hangen en heeft deze molen thans daardoor deze naam.

foto's

foto's