Molen De Hoop, Keldonk

Keldonk, Noord-Brabant
b

korte karakteristiek

naam
De Hoop
modeltype
Kantige molen, beltmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
2017
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan op vrijwillige basis

adres
De Roost 15A
5469 ER Erp
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Hoop via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
06401
oude dbnr.
B1355
Meest recente aanpassing
| Diverse zaken herzien
media-bestand
Molen 06401 De Hoop (Keldonk)
Tony Hop (14-1-2018)

locatie

plaats
Keldonk
plaatsaanduiding
gemeente
Meierijstad, Noord-Brabant
kadastrale aanduiding
Gemeente Erp, sectie P, nr. 2074
geo positie
X: 169450, Y: 400120
N: 51.58980, O: 5.59572
biotoopwaarde
landschappelijke waarde
Niet onbelangrijk aan de oostzijde van het kerkdorp Keldonk maar er is veel beplanting in de omgeving.

contact en bezoek

bezoek/postadres
De Roost 15A
5469 ER Erp
molenaar
Jan Fransen / Hans van den Hurk / John van Zutphen
telefoon
0413-211718
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
ja
op afspraak
ja
openingstijden

Zondag 10.00 - 13.00 uur en op afspraak (via het mailadres van de molen).

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Kantige molen, beltmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met dakleer, op hoge metselde voet. Molenberg deels afgegraven en vervangen door stenen bebouwing.
kap
Gedekt met dakleer
inrichting

Eén koppel 16der kunststenen, sleepluiwerk

versieringen

Eenvoudige baard (metaal) met daarop de kleuren van de Nederlandse vlag.

Fraai bezaagde achterbaard met rode bies met het opschrift: "ANNO 2017".

Op een veld van de stenen onderbouw is in forse letters de naam 'DE HOOP' vermeld.
(N.B. Dit was ook het geval bij de voorganger, voor de sloop).

Sluitsteen boven de inrijpoort met de tekst:
 "M. L. v. LITH 15 5 1903".

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Engels. Kruilier.
vlucht
21,40 / 21,50 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak, vangtrommel. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 49 kammen
Bovenbonkelaar 25 kammen, steek 10,2 cm.
Spoorwiel 73 kammen
Sterwiel 27 kammen, steek 8,1 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 5,30

hoogte
van de belt: 3,25 m.
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 1, Verbruggen Van Den Beuken Machinebouw
Verbruggen Van Den Beuken Machinebouw
✉︎ 1 binnen 2017 2017 binnen aanw. 21,40
media-bestand
Roede 2, Verbruggen Van Den Beuken Machinebouw
Verbruggen Van Den Beuken Machinebouw
✉︎ 2 buiten 2017 2017 buiten aanw. 21,50
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Sterkman & Zn, wed. A. ✉︎ 373 1865 2017 aanw. 03,40
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan op vrijwillige basis

molenmaker
Vrijwilligers van Stichting Korenmolen De Hoop Keldonk met begeleiding van Nico Jurgens (achtkant en vele andere zaken) Fa. Adriaens, Weert (kap en gaandewerk)(2017)
omwentelingen
geschiedenis

Deze molen is in 2017 herbouwd op de plek waar hij in 1903 was neergezet en in 1972  gesloopt. De molen, een klein achtkant, was in 1903 niet nieuw gebouwd, maar afkomstig uit De Wilp (Gr.).

Na 1972 bleven veel onderdelen bewaard bij molenmakerij Adriaens te Weert. Daar had men namelijk plannen om bepaalde zaken te gebruiken voor de bouw van een eigen molen, die dan zou kunnen dienen voor elektriciteitsopwekking. De plannen verdwenen maar de onderdelen bleven.

Ondertussen ontstond in Keldonk, waar de molen weliswaar verdwenen was maar de stenen onderbouw gebleven, langzaam maar zeker het idee dat de molen terug zou kunnen keren. De vooruitzichten waren in eerste instantie niet gunstig (in 1991 had men een poging gedaan maar die mislukte) maar de gedachte aan herbouw kwam in de loop der jaren toch dichterbij.

Pas in de 21ste eeuw bleek er ruimte voor een doorbraak. Na grondige voorbereidingen richtte men op de laatste dag van 2007 de Stichting korenmolen “De Hoop” Keldonk officieel op. Het eerste tastbare resultaat van een periode van goed voorbereidend werk door de werkgroep, maar ook dankzij de medewerking van de eigenaar van de bewaard gebleven onderbouw, de familie Van Nuland, de positieve reactie van het gemeentebestuur van Veghel en zeker niet op de laatste plaats dankzij het geweldige enthousiasme onder de inwoners van Keldonk.
Uiteindelijk is de herbouw een zaak geworden van de lange adem: tussen de eerste beginselen van herstel en de maalvaardige molen zaten zo'n 10 jaar.

Vrijwilligers van de Stichting korenmolen De Hoop Keldonk (en dat waren er velen!) richtten een nieuw bijgebouw op en restaureerden de gemetselde onderbouw, pas later kon worden begonnen met de oprichting van de molen zelf. Men bouwde zelf het houten achtkant, timmerde achtkant en kap af en voerde schilderwerk uit. Molendeskundige Nico Jurgens, die in 1972 de sloop van de molen zeer goed had gedocumenteerd, voorzag dit project van allerhande adviezen. 

Bij
molenmaker Adriaens waren de volgende onderdelen van de vroegere molen behouden: Engels kruiwerk, bovenas, koningspil, bovenwiel, spoorwiel en vangbalk. Ook de bovenbonkelaar (van zeer bijzondere constructie) was bewaard maar te zeer vergaan om opnieuw te kunnen gebruiken. De bovenas vertoonde scheuren maar is, om in de nieuwe situatie veilig te kunnen zijn, voorzien van een stalen ommanteling. De vangbalk heeft een oog, duidelijk bedoeld voor duimophanging. Maar omdat de molen in Keldonk nooit een vangstok heeft gehad, moet ook deze vangbalk nog  afkomstig zijn uit De Wilp. Uit Groningen werd vermoedelijk ook het neutenkruiwerk meegenomen. Evenwel wilde men hier op een zeker moment een Engels kruiwerk. Dat laatste is het ook geworden, evenwel met bizar kleine rollen, niet veel hoger dan ca. 5 cm.!
Als staartbalk heeft men een deel van een oude Fransen-binnenroede gebruikt. NIet helemaal duidelijk is, of deze afkomstig is van de standerdmolen van Kessel of van een in 1944 door oorlogsgeweld verwoeste molen te Baarlo. Feit is, dat deze hier zeer goed voldoet en herinnert aan de soortgelijke balk die hier tot de sloop van 1972 aanwezig was.

Zeer opmerkelijk is dat het koppel stenen (wederom) niet is voorzien van een schijfloop, maar van een sterwiel. Historisch verantwoord, alleen: uit overlevering maar ook gezien de slijtage aan dat wiel is vast te stellen dat spoor- en sterwiel destijds volstrekt niet hebben samengewerkt!

Op 1 april 2017 werd het achtkant op de onderbouw neergezet, 30 september volgde de kap en is ook de staart afgehangen. 14 oktober werden beide roeden gestoken. Eind november 2017 werd de molenberg gestort. Eerder had men handig gebruik gemaakt van de afwezigheid van die berg: zo kon men met een kraan pal naast de molen komen! Begin 2018 was men zover dat er proefgemalen kon worden.
De nieuwe roeden werden gelast onder leiding van Jan Fransen, nazaat van de vroegere molenaarsfamilie te Erp en van de befaamde constructeurs en roedenmakers te Vierlingsbeek.
Het kleurenschema werd gebaseerd op verfresten die in 1972 nog herkenbaar waren, aangevuld met gegevens die verkregen waren via de laatste molenaar Sjef van Lith (1923-2011). Waarschijnlijk heeft men in 1903 het Groningse kleurenschema grotendeels gehandhaafd. Om die reden werd de band om het kruiwerk in de kleuren van de nationale vlag geschilderd, zoals meerdere noordelijke molens dat hebben.

Op 14 april 2018 stelde men deze molen feestelijk in bedrijf.

aanvullingen

unieke eigenschap

Na 45 jaar keerde een 'verdwenen' molen terug!

literatuur
Huub van Hees: Op verhaal met de Keldonkse molen. Veghel 2017.
Jan Scheirs, De droom van Nico Jurgens. Keldonk liet zijn molen herrijzen, in: De Nieuwe Molenwereld 1 (juni 2018), pp. 42-51.

foto's

foto's